การผลิตเอกสารประกอบการเรียน สามารถทำได้หลายรูปแบบ ตามความเหมาะสมของเนื้อหาและกิจกรรมในแต่ละรายวิชา ซึ่งอาจจะรวมถึงบทเรียนสำเร็จรูป ใบความรู้ ใบงาน และแบบฝึกในลักษณะต่าง ๆ ด้วย
ส่วนประกอบของเอกสารประกอบการเรียน
เอกสารประกอบการเรียนไม่มีรูปแบบที่จำเพาะเจาะจง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของผู้ผลิตที่จะคำนึงถึงลักษณะการนำไปใช้และกลุ่มผู้เรียนเป็นสำคัญ
สุนันทา สุนทรประเสริฐ(2547:2-3) ได้นำเสนอแนวการเขียนเนื้อหา ในส่วนประกอบต่าง ๆ ของเอกสารประกอบการเรียน พอสรุปได้ ดังนี้
1. ส่วนนำ ควรมีส่วนประกอบดังนี้
1.1 ปกนอก
1.2 ปกใน
1.3 คำนำ
1.4 สารบัญ
1.5 คำชี้แจง
2. ส่วนเนื้อหา อาจแบ่งเป็นเรื่องย่อย ๆ หรือเป็นตอนตามลักษณะของเนื้อหา ควรมีส่วนประกอบดังนี้
2.1 ชื่อบท หรือชื่อหน่วย
2.2 หัวข้อเรื่องย่อย
2.3 กิจกรรมหลัก
2.4 จุดประสงค์
2.5 เนื้อหาโดยละเอียด
2.6 แบบฝึกหรือใบงาน
2.7 บทสรุป (ถ้ามี)
อาจมีแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนเพื่อใช้วัดผลและประเมินผลการเรียนด้วย
3. ส่วนอ้างอิง อาจอยู่ส่วนท้ายของเนื้อหาในแต่ละตอนหรืออยู่ท้ายของเล่มเอกสารควรมีส่วนประกอบดังนี้
3.1 เอกสารอ้างอิงประจำบท
3.2 ภาคผนวก เช่น ข้อทดสอบ เฉลย หรือแนวการตอบข้อควรพิจารณาในการผลิตเอกสารประกอบการเรียน
กล่าวโดยสรุปว่าส่วนประกอบของเอกสารประกอบการเรียนไม่มีรูปแบบที่จำเพาะเจาะจงทั้งนี้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของผู้ผลิตที่จะคำนึงถึงลักษณะการนำไปใช้โดยมากมักมีส่วนประกอบ 4ส่วน คือ ส่วนนำ ส่วนเนื้อเรื่อง ส่วนสรุป และส่วนอ้างอิง
ขั้นตอนการผลิตเอกสารประกอบการเรียน
ขั้นตอนการผลิตเอกสารประกอบการเรียน จะเหมือนขั้นตอนการผลิตสื่อ และนวัตกรรมการเรียนการสอนโดยทั่ว ๆ ไป ซึ่งมีขั้นตอนดังต่อไปนี้
1. วิเคราะห์ปัญหาและสาเหตุจากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน การบันทึกระหว่างการสอน การศึกษาและวิเคราะห์ผลการเรียน
2. ศึกษารายเอียดในหลักสูตรเพื่อวิเคราะห์เนื้อหา จุดประสงค์และกิจกรรม
3. เลือกเนื้อหาที่เหมาะสมแบ่งเป็นบทเป็นตอน หรือเป็นเรื่องเพื่อแก้ปัญหาที่พบ
4. ศึกษารูปแบบของการเขียนเอกสารประกอบการเรียนและกำหนดส่วนประกอบภายในของเอกสารประกอบการเรียน
5. ศึกษาค้นคว้าและรวบรวมข้อมูลเพื่อนำมากำหนดเป็นจุดประสงค์ เนื้อหา วิธีการและสื่อประกอบเอกสารในแต่ละบทหรือในแต่ละตอน
6. เขียนเนื้อหาในแต่ละตอน รวมทั้งภาพประกอบ แผนภูมิ และข้อทดสอบ ให้สอดคล้องกับจุดประสงค์ที่กำหนดไว้
7. ส่งให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบ
8. นำไปทดลองใช้ในห้องเรียนและเก็บบันทึกผลการใช้
9. นำผลที่ได้รับมาพิจารณาเพื่อปรับปรุงแก้ไขส่วนที่บกพร่อง (อาจทดลองใช้มากกว่า 1 ครั้งเพื่อปรับปรุงเอกสารประกอบการเรียนนั้นให้สมบูรณ์และมีคุณภาพมากที่สุด)
10. นำไปใช้จริงเพื่อแก้ไขปัญหาที่พบจากข้อ 1
แนวทางการเขียนเอกสารประกอบการเรียน
การเขียนเอกสารประกอบการเรียนในแต่ละหัวข้อจะสรุปได้ ดังนี้
1. ปกนอก ควรบอกประเภทของนวัตกรรม คือ เอกสารประกอบการเรียนแล้วตามด้วย วิชา ชั้น และชื่อเรื่องตามลำดับอาจมีภาพประกอบ เพื่อเพิ่มความสนใจได้ตามความเหมาะสม
2. ปกใน มีเนื้อหาเช่นเดียวกับปกนอก
3. คำนำ ควรประกอบด้วย
3.1. วัตถุประสงค์ในการจัดทำ (ทำไมจึงทำ)
3.2 มีส่วนประกอบกี่ตอน กี่เรื่อง อะไรบ้าง ควรเขียนสั้น ๆ เพื่อสรุปใจความ
3.3 มีประโยชน์แก่ใครบ้าง
3.4 ขอบคุณผู้ให้การช่วยเหลือสนับสนุน
4. สารบัญ เป็นการแสดงโครงสร้างของเนื้อหาแต่ละตอนว่าอยู่หน้าใด
5. คำชี้แจง เป็นการบอกกล่าวให้ผู้สอนและผู้เรียนได้เตรียมการ ก่อนการนำเอกสารประกอบการเรียนไปใช้ รวมทั้งเสนอแนะขั้นตอนการนำไปใช้ตามลำดับและแสดงถึงความต่อเนื่องของเอกสารที่จะต้องสัมพันธ์หรือเชื่อมโยงกับการเรียนการสอนโดยทั่วไป
6. ชื่อบทหรือชื่อเรื่อง ควรตั้งชื่อบทหรือชื่อเรื่องให้ครอบคลุมเนื้อหาทั้งหมดในชุดนั้น
7. หัวข้อเรื่องย่อยจะเป็นชื่อหัวข้อเนื้อหาที่จะเรียนโดยเรียงลำดับก่อนหลัง ตามเนื้อหาที่จะสอนในเรื่องนั้น
8. จุดประสงค์การเรียนรู้ ให้เขียนจุดประสงค์เชิงพฤติกรรม สอดคล้องกับเนื้อหาและกิจกรรม สามารถวัดและประเมินผลได้อย่างครอบคลุมและชัดเจน
9. กิจกรรมหลัก จะบอกถึงกิจกรรมที่จะให้ผู้เรียนปฏิบัติตามลำดับก่อนหลังเพื่อเป็นการวางแผนการเรียนหรือเตรียมสิ่งอื่น ๆ ที่จำเป็นต้องใช้เวลาล่วงหน้า
10. บทสรุป จะเป็นการสรุปเนื้อหาในลักษณะแนวคิดหลัก เพื่อประมวลความรู้ ความคิดของผู้เรียน ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ควรเขียนให้กะทัดรัดและครอบคลุมเนื้อหาในตอนนั้น ๆ
ขอบคุณมากๆค่ะ
ตอบลบ